ΑΕΦ 36. Αριστοτέλης Β΄. Οι ηθικές αντιλήψεις του φιλοσόφου – Ευαγγελία Μαραγγιανού
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Λόγου - Μουσικής - Τέχνης "ΛΙΝΟΣ",
παρουσιάζουν κύκλο φιλοσοφικών διαλέξεων με γενικό θέμα:
«ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ. Από τον ΘΑΛΗ ως τον ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ»
Εισηγήτρια: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΡΑΓΓΙΑΝΟΥ - ΔΕΡΜΟΥΣΗ,
Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
Διάλεξη 36η
«Αριστοτέλης Β΄. Οι ηθικές αντιλήψεις του φιλοσόφου»
Η δομή και το περιεχόμενο των διαλέξεων βασίζονται στο βιβλίο της κας Ευαγγελίας Μαραγγιανού - Δερμούση «Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι.
Από τον Θαλή ως τον Αριστοτέλη», εκδόσεις Da Vinci, Αθήνα 2016.
Ο κύκλος των διαλέξεων διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Λόγου - Μουσικής - Τέχνης "ΛΙΝΟΣ".
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΡΙΑΚΟΣΤΗΣ ΕΚΤΗΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΣ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
– Μέρος Β΄
ΟΙ ΗΘΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ
Οι ηθικές απόψεις του Αριστοτέλους διατυπώνονται κυρίως στα «Ἠθικὰ Νικομάχεια», όπου γίνεται λόγος για τα ποικίλα αγαθά τα οποία επιδιώκουν οι άνθρωποι και τα οποία διακρίνονται στα «ἐκτός τοῦ ἀνθρώπου» (π.χ. δόξα, δύναμη, πλούτος, φίλοι), στα «ἐν τῷ σώματι» (π.χ. ομορφιά, υγεία) και στα «ἐν τῇ ψυχῇ» (οι αρετές).
Παράλληλα όμως με αυτά υπάρχει και ένα υπέρτατο αγαθό που είναι οι ευδαιμονία.
Ο άνθρωπος για να είναι ευδαίμων πρέπει να είναι ενάρετος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, να ενεργεί με ελεύθερη βούληση και ενσυνείδητα, επί πλέον δε να χαίρεται για τις καλές του πράξεις και να λυπάται για τις κακές (ΗΝ, Α 1099 a 16 – 20).
Οι αρετές δεν είναι έμφυτες, αλλά ο άνθρωπος είναι πλασμένος έτσι ώστε να τις δέχεται και να τις τελειοποιεί με την άσκηση και τη συνήθεια (το «ἔθος»).
Διακρίνονται δε σε διανοητικές (σοφία, φρόνηση, σύνεση) και σε ηθικές (σωφροσύνη, ελευθεριότητα, ανδρεία, πραότης, δικαιοσύνη κ.λ.π.).
Η αρετή ορίζεται από τον φιλόσοφο ως «ἕξις προαιρετικὴ» και ως «μεσότης» μεταξύ δύο κακιών: της «ὑπερβολῆς» και της «ἐλλείψεως» (ΗΝ, A 1 B 1107 a 2 – 3).
Την μεσότητα δε την προσδιορίζει ο ορθός λόγος που χαρακτηρίζει τον φρόνιμο (ΗΝ, Β 1106 b 36 κ.ε.).
Ενίοτε όμως και συγκεκριμένα όταν πρόκειται για το «ἄριστον» (π.χ. τη σοφία), η αρετή είναι «ἀκρότης».
Επί πλέον ο φιλόσοφος επισημαίνει ότι οι αρετές δεν είναι ίδιες για τον άνδρα και για τη γυναίκα, γιατί στον άνδρα αρμόζει να άρχει, ενώ στη γυναίκα να άρχεται.
Ο Αριστοτέλης εξετάζει στη συνέχεια, μεταξύ άλλων, τα ζητήματα των ηδονών και των επιθυμιών, της ακρασίας και της ακολασίας, ακόμη δε την έννοια της φιλίας, η οποία διακρίνεται στη φιλία «διὰ τὸ χρήσιμον», τη φιλία «δι' ἡδονὴν» και την «κατ' ἀρετὴν φιλίαν».
Οι δύο πρώτες διαλύονται γρήγορα και είναι ψευδείς, ενώ η τρίτη είναι μόνιμη, αρίστη, πολύτιμη και αδιάβλητη.
Οι αληθινοί φίλοι είναι ολίγοι, αλλά μοιράζονται από κοινού τις χαρές και τις λύπες.
Επί πλέον δε θέλουν να είναι συνέχεια μαζί (ΗΝ, Θ 1158 a 7 – 9).
Συνήθως η φιλία δημιουργείται μεταξύ ίσων, κυρίως δε μεταξύ εκείνων που συμμετέχουν στα ίδια πράγματα.
Εν τούτοις υπάρχει και η «καθ' ὑπεροχὴν» φιλία που δημιουργείται μεταξύ των γονέων και των τέκνων, του ευεργέτη και του ευεργετηθέντα, του δασκάλου και του μαθητού κ.ο.κ..
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ευχαριστούν θερμά για την συνεργασία
την κα Ευαγγελία Μαραγγιανού - Δερμούση,
τον Σύλλογο Λόγου - Μουσικής - Τέχνης "ΛΙΝΟΣ" και την πρόεδρο αυτού
κα Όλγα Κανελλοπούλου - Ντινοδήμου.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Για οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία, παρακαλούμε, ενημερώστε μας στην κεντρική ιστοσελίδα: https://www.fryktories.net
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------