«Ορφεύς και Ευρυδίκη. Ιστορικότητα των Προσώπων και Ερμηνεία του Μύθου». Μάρω Κ. Παπαθανασίου

Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ, σε συνεργασία με την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής

Μυθολογίας (ΕΜΑΕΜ) παρουσιάζουν την ομιλία:

«ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΕΥΡΙΔΙΚΗ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ

ΜΥΘΟΥ»

Ομιλήτρια: Μάρω Παπαθανασίου, Ομότιμος Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η ομιλία έλαβε χώρα στις 30 Μαΐου 2025, στην Εταιρεία των Φίλων του Λαού

(Αίθουσα Μ. Ευεργετών-Ευεργετών')

Διοργάνωση: Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (Ε.Μ.Α.Ε.Μ.).

Με την υποστήριξη του Λαϊκού Πανεπιστημίου της Εταιρείας των Φίλων του Λαού.

Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ήταν παρούσες ως χορηγός επικοινωνίας και οπτικοακουστικής

τεκμηρίωσης.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ

Ένα αρχαιότατο μέσον διαπαιδαγώγησης των ανθρώπων είναι ο μύθος, τον οποίο

χρησιμοποίησαν πολύ οι Έλληνες φιλόσοφοι στις διδασκαλίες τους, για να κρύψουν τα

δόγματά τους, επειδή δεν ήθελαν αυτά να γίνονται ευρέως γνωστά σε ανθρώπους που

δεν θα τα κατανοούσαν. Συνήθως ο μύθος αναφέρεται σε γεγονότα, τα οποία

παρουσιάζονται σαν εξωπραγματικά, καλυμμένα με έναν πέπλο μυστηρίου.

Ο Ορφεύς είναι μία μεγάλη προσωπικότητα της απωτάτης αρχαιότητος. Η ζωή του έγινε

«μύθος» λόγω της μεγάλης χρονικής αποστάσεώς του από την κλασσική αρχαιότητα. Η

συμβολή του στην τελική διαμόρφωση της μυστηριακής λατρείας υπήρξε καταλυτική. Οι

πλήρους σεβασμού αναφορές σπουδαίων αρχαίων συγγραφέων στον Ορφέα ως

εισηγητού των αγιωτάτων (Ελευσινίων) μυστηρίων και της αποχής από τους φόνους, το

αποδεικνύουν. Κατά το «Πάριον Χρονικόν», ο Ορφεύς εισηγήθηκε τον μύθο της αρπαγής

της Κόρης (Περσεφόνης) και την αναζήτησή της από την Δήμητρα, το έτος 1398 π.Χ.,

όταν βασιλεύς των Αθηνών ήταν ο Εριχθεύς.

Αυτή η χρονολογία συμφωνεί με την χρονολόγηση των αστρονομικών δεδομένων που

υπάρχουν στους Ορφικούς Ύμνους, την οποία έκανε ο αείμνηστος αστρονόμος

Κωνσταντίνος Χασάπης (Η Ελληνική αστρονομία της Β χιλιετηρίδος π.Χ. κατά τους

Ορφικούς Ύμνους, Αθήναι 1967).

Λέγεται ότι ο Ορφεύς έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία, επισκέφθηκε την

Αίγυπτο, απ' όπου εμπνεύσθηκε τον μύθο της Δήμητρος και της Περσεφόνης από

εκείνον του Οσίριδος και της Ίσιδος, κ.λπ. Σημειώνουμε την πιθανή σχέση του

κοσμογονικού Ωού της Ορφικής κοσμογονίας με εκείνες της Αιγύπτου και άλλων

ανατολικών λαών.

Οι πρώιμες ελληνικές πηγές αναφέρουν τον θάνατο της συζύγου (ανωνύμως) του

Ορφέως, την κάθοδό του στον Άδη, και την αποτυχία του να την επαναφέρει στη ζωή.

Αντιθέτως, εκτενείς περιγραφές του μύθου δίδονται από τους Λατίνους ποιητές Βιργίλιο

και Οράτιο. Εμείς προτείνουμε μια ερμηνεία του μύθου «Ορφεύς και Ευρυδίκη», της

οποίας ποιητική απόδοση αποτελεί η συλλογή: Μάρω Κ. Παπαθανασίου, ΕΥΡΥΔΙΚΗ,

2021

https://www.researchgate.net/publication/355381600_EURYDIKE_Poiemata

https://www.academia.edu/58896406/ΕΥΡΥΔΙΚΗ

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σύντομο Βιογραφικό της Ομιλήτριας

Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με

γνωστικό αντικείμενο την Ιστορία των Θετικών Επιστημών.

Άρχισε τις σπουδές της στο Τμήμα Χημείας, αλλά αποφοίτησε από τα Τμήματα

Μαθηματικών και Ιστορίας και Αρχαιολογίας.

Είναι Διδάκτωρ Μαθηματικών Επιστημών (1978) του ΕΚΠΑ, και Διδάκτωρ

Βυζαντινολογίας του Πανεπιστημίου Humboldt στο Βερολίνο (1992).

Τομείς ενδιαφέροντός της είναι η αρχαία ελληνική φυσική φιλοσοφία, οι θετικές

επιστήμες και η τεχνολογία, η αστρονομία και η αρχαιοαστρονομία, η πρώιμη χημεία, οι

απόκρυφες επιστήμες στην αρχαιότητα και την βυζαντινή εποχή.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

- Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ευχαριστούν θερμά την Καθηγήτρια Μάρω Παπαθανασίου και την

Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (ΕΜΑΕΜ) για την αγαστή τους

συνεργασία. Θερμές ευχαριστίες στην Εταιρεία Φίλων του Λαού – Λαϊκό Πανεπιστήμιο

καθώς και σε όλο το προσωπικό για την τεχνική διευκόλυνση.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Για οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία, παρακαλούμε, ενημερώστε μας στην

κεντρική ιστοσελίδα: https://www.fryktories.net

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------