Η (αληθής) ηλικία της ελληνικής γραφής!

Η (αληθής) ηλικία της ελληνικής γραφής!

Παρακολουθώντας με ενδιαφέρον τα όσα κατά καιρούς δημοσιεύονται στην έγκριτη "Καθημερινή" για την γλώσσα και το αλφάβητο μας, θα ήθελα να προσθέσω τα ακόλουθα.

Η φερόμενη ως επικρατέστερη άποψη ότι το ελληνικό αλφάβητο πρωτοεμφανίστηκε τον 8ο αι. π.Χ. και ότι είναι δήθεν «φοινικικής» προελεύσεως (βλ. π.χ. «Wikipedia» και «Google»), έχει δεχθεί καίρια πλήγματα με την συνεχιζόμενη, εδώ και χρόνια, έντονη κριτική για ελλιπή/παρωχημένη βιβλιογραφία και ανεπαρκή τεκμηρίωση. Ενώ η αντίθετη άποψη στηρίζεται σε πλήθος δημοσιευμάτων (ιδίως την τελευταία δεκαετία) σε έγκριτα ερευνητικά περιοδικά με τα οποία έρχονται σε φως νέα σχετικά ευρήματα.

Συγκεκριμένα: 

1. Η Ελληνική Γραφή, βάσει ανασκαφικών και ιστορικών δεδομένων, υπήρχε πολύ προ του 8ου αι. π.Χ., όπως μαρτυρείται από επιγραφές χαραγμένες σε βράχους στην νήσο Θήρα που ανακάλυψε ο κορυφαίος Γερμανός επιγραφικός Φρειδερίκος Χίλερ φον Γκέρτρινκεν (βλ. σχετική ανακοίνωση του, Τύπος "Θήρας", 1896: ελληνική μετάφραση από Ι.Ν. Δελένδα). Πράγματι, το ελληνικό αλφάβητο ήλθε στην Θήρα περί τον 15ο αι. π.Χ. Κατά δε τον Ηρόδοτο το έφερε από την Φοινίκη ο Κάδμος (Ηροδ. 147.1-147.8) πριν το παραδώσει στην Θήβα. Κατά το έγκριτο Λεξικό «Liddell & Scott» (βλ. λήμμα Κάδμος): "Ο Κάδμος έφερε από την Φοινίκη το παλαιό Ελληνικό αλφάβητο των δεκαέξι γραμμάτων, απ' όπου ονομάστηκαν Καδμήια ή Φοινηκήια γράμματα (σε Ηροδ.)…".

2. Η ελληνική προέλευση του αλφάβητου, πέραν άλλων ιστορικών ή αρχαιολογικών πηγών (που έρχονται κάθε τόσο σε φως), υποστηρίζεται από πλούσια βιβλιογραφία της τελευταίας 10ετίας. Μεταξύ άλλων δημοσιευμάτων σε έγκριτα περιοδικά, αξίζει να αναφερθεί η σχετική έρευνα του Ολλανδικού Ινστιτούτου Εγγύς Ανατολής (του Πανεπιστημίου «Leiden»). Χαρακτηριστικό είναι, εν προκειμένω, το πρόσφατο εμπεριστατωμένο ερευνητικό άρθρο της δρος «Willemijn Waal», με το οποίον καταρρίπτεται ο μύθος για την δήθεν "Φοινικική" προέλευση του αλφαβήτου. Το εκτεταμένο αυτό άρθρο (με 130 αναφορές) που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο παλαιό περιοδικό "The journal of Hellenic Studies" (192,219-253,2022) και αναδημοσιεύθηκε το 2023 στις εκδόσεις του Πανεπιστημίου του «Cambridge», έχει ως θέμα την αποδόμηση του φοινικικού Μύθου για την προέλευση του αλφαβήτου.

3. Συναφείς περί της ελληνικότητας του αλφαβήτου μας αναφορές παρουσιάσθηκαν, επίσης, κατά την πρόσφατη, με πρωτοβουλία του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, εκδήλωση στην Ακαδημία Αθηνών, στις 6/5/2025.

Ενόψει των ανωτέρω αδιαμφισβητήτων πηγών, είναι καιρός πλέον η παραχωρημένη άποψη περί δήθεν "Φοινικικής" προέλευσης του αλφαβήτου μας να αναθεωρηθεί.

Α. Ανδρεόπουλος

Ομ. Καθηγητής και πρ. Πρύτανης