ΑΕΦ 28. Πλάτων ΣΤ΄. Η πλατωνική γνωσιολογία στο έργο «Θεαίτητος» – Ευαγγελία Μαραγγιανού

Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Λόγου - Μουσικής - Τέχνης "ΛΙΝΟΣ",
παρουσιάζουν κύκλο φιλοσοφικών διαλέξεων με γενικό θέμα:
 «ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ.
Από τον ΘΑΛΗ ως τον ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ»
 Εισηγήτρια: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΡΑΓΓΙΑΝΟΥ - ΔΕΡΜΟΥΣΗ,
Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
Διάλεξη 28η «Πλάτων ΣΤ΄. Η πλατωνική γνωσιολογία στο έργο "Θεαίτητος"»
Η δομή και το περιεχόμενο των διαλέξεων βασίζονται στο βιβλίο της κας Ευαγγελίας Μαραγγιανού - Δερμούση «Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι.
Από τον Θαλή ως τον Αριστοτέλη», εκδόσεις Da Vinci, Αθήνα 2016. Ο κύκλος των διαλέξεων διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Λόγου - Μουσικής - Τέχνης "ΛΙΝΟΣ".
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΙΚΟΣΤΗΣ ΟΓΔΟΗΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΣ ΠΛΑΤΩΝ
– ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ 4. ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ (συνέχεια) -
Η πλατωνική γνωσιολογία στο έργο ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ Στον "Θεαίτητον" αναζητείται ο ορισμός της γνώσης. Δίνονται τρεις ορισμοί, σύμφωνα με τους οποίους η γνώση είναι
α) αίσθηση,
 β) αληθής «δόξα» και
γ) αληθής «δόξα» μετά λόγου
Και οι τρεις όμως αποδεικνύονται από τον Σωκράτη εσφαλμένοι, με αποτέλεσμα να τελειώσει ο διάλογος χωρίς να έχει ευρεθεί η αναζητούμενη έννοια.
Ο Πλάτων, δια στόματος του Σωκράτη, ελέγχει τον πρώτο ορισμό συσχετίζοντάς τον με την διδασκαλία του Πρωταγόρα, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων (151 e κ.ε.).
Υποστηρίζει έτσι ότι εάν ίσχυε αυτό, α) θα μπορούσαμε να θέσουμε στη θέση του ανθρώπου οποιοδήποτε ζώο έχει αισθήσεις, β) δεν θα χρειάζονταν σε τίποτα οι δάσκαλοι και οι σοφιστές και γ) όσοι θα ισχυρίζονταν το αντίθετο («οἱ ἀντιδοξάζοντες»), θα είχαν πει ήδη κάτι αληθινό.
Στο πλαίσιο της πρωταγόρειας θέσης εξετάζεται επίσης η άποψη ότι τίποτα δεν υπάρχει πραγματικά, εφόσον τίποτα δεν παραμένει σταθερό (152 d) καθώς και η θεωρία του Ηρακλείτου και των οπαδών του (των «ῥεόντων») που αναφέρεται στη συνεχή ροή των πάντων (152 e).
Στη συνέχεια αναιρείται ο δεύτερος ορισμός, σύμφωνα με τον οποίο γνώση είναι η αληθής γνώμη, γιατί αυτή δημιουργείται ως επί το πλείστον με την πειθώ και όχι με ορθολογική αποδεικτική διαδικασία.
Ακολουθούν δύο παραστατικές παρομοιώσεις της ψυχής που προσπαθεί να αποκτήσει γνώσεις, αλλά και να τις διατηρήσει δια της μνήμης.
Στην πρώτη η ψυχή παρομοιάζεται με κήρινο εκμαγείο, στο οποίο πρέπει να αποτυπωθούν οι αποκτηθείσες γνώσεις (191 c - d) και στην άλλη η ανθρώπινη διάνοια παριστάνεται ως ένας περιστερεώνας γεμάτος πτηνά, τα οποία προσπαθεί να συλλάβει ο άνθρωπος, άλλοτε επιτυχώς και άλλοτε όχι.
Ο Θεαίτητος δίνει κατόπιν τον τρίτο ορισμό, σύμφωνα με τον οποίο η γνώση είναι αληθινή γνώμη μετά «λόγου».
Ο Σωκράτης τον ελέγχει υποστηρίζοντας τα εξής:
α) αν «λόγος» σημαίνει ομιλία, τότε αυτός προσδιορίζει όχι μόνο τη γνώση, αλλά οποιαδήποτε λεκτική έκφραση,
β) αν «λόγος» σημαίνει την πλήρη απαρίθμηση των γραμμάτων, συλλαβών κ.λπ., τότε είναι προσιτός μόνο σε ολίγους ειδικούς,
γ) αν «λόγος» σημαίνει γνώση της διαφορότητας ενός πράγματος σε σχέση με όλα τα άλλα, τότε έχουμε κυκλικό ορισμό της «επιστήμης» (210
a). Έτσι ο διάλογος τελειώνει, χωρίς να έχει ορισθεί η γνώση.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ευχαριστούν θερμά για την συνεργασία την κα Ευαγγελία Μαραγγιανού - Δερμούση, τον Σύλλογο Λόγου - Μουσικής - Τέχνης "ΛΙΝΟΣ" και την πρόεδρο αυτού κα Όλγα Κανελλοπούλου - Ντινοδήμου.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Για οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία, παρακαλούμε, ενημερώστε μας στην κεντρική ιστοσελίδα: https://www.fryktories.net
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------